Tại sao trong luật dân sự hiện nay thì việc áp dụng tương tự pháp luật lại xếp sau việc áp dụng tập quán ?

Câu hỏi được gửi từ khách hàng: Tại sao trong luật dân sự hiện nay thì việc áp dụng tương tự pháp luật lại xếp sau việc áp dụng tập quán ?

Em có 1 thắc mắc là “Tại sao trong luật dân sự hiện nay thì việc áp dụng tương tự pháp luật lại xếp sau việc áp dụng tập quán. Tại điều 3 Bộ luật dân sự có nói nếu không có tập quán thì áp dụng quy định tương tự pháp luật…”.

---

Luật sư Tư vấn Luật dân sự – Gọi 1900.0191

Dựa trên những thông tin được cung cấp và căn cứ vào các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, các cam kết, thỏa thuận quốc tế được ký kết nhân danh Nhà nước, Chính phủ Việt Nam. Chúng tôi đưa ra trả lời như sau:

1./ Thời điểm pháp lý

Ngày 19 tháng 06 năm 2018

2./ Cơ sở Pháp Luật liên quan tới vấn đề Áp dụng tập quán và tương tự pháp luật:

• Bộ luật dân sự 2015

3./ Luật sư tư vấn

Trong quá trình làm luật, các nhà làm luật đều cố gắng dự kiến đến mức tối đa nhất các trường hợp, điều kiện, hoàn cảnh có thể xảy ra trong cuộc sống để kịp thời điều chỉnh, nhằm tạo ra đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc áp dụng pháp luật để giải quyết các vụ việc xảy ra trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, trong thực tiễn áp dụng pháp luật rất khó tránh được tình trạng có những vụ việc lại không có quy phạm pháp luật nào trực tiếp điều chỉnh. Đây chính là tình trạng thiếu pháp luật, lỗ hổng pháp luật.

Khi gặp các trường hợp nêu trên, để kịp thời bảo vệ lợi ích hợp pháp và chính đáng của nhà nước, của xã hội, của cá nhân thì các chủ thể có thẩm quyền không thể chờ đến khi ban hành được quy phạm pháp luật trực tiếp điều chỉnh vụ việc mới giải quyết mà phải giải quyết ngay bằng cách áp dụng pháp luật tương tự. Bộ luật dân sự 2015 có quy định về trình tự áp dụng pháp luật như sau: Trong trường hợp không có luật thì trước hết ưu tiên áp dụng sự thỏa thuận của các chủ thể. Nếu chủ thể không thỏa thuận được thì áp dụng tập quán, tương tự pháp luật, các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ và lẽ công bằng để xem xét, giải quyết.

Vậy thì lý do vì sao phải áp dụng tập quán pháp luật trước tương tự pháp luật mà không phải ngược lại?

Tập quán là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của cá nhân, pháp nhân trong quan hệ dân sự, được thừa nhận và áp dụng một cách rộng rãi, lặp đi lặp lại một thời gian dài trong một lĩnh vực dân sự cụ thể mà không được quy định trong pháp luật.

Trong khi đó, áp dụng tương tự quy phạm pháp luật là dùng những quy phạm pháp luật đang có hiệu lực đối với những quan hệ tương tự như quan hệ cần xử lí để điều chỉnh quan hệ cần xử lý đó, nhưng không có quy phạm trực tiếp điều chỉnh.

Như vậy, do tập quán được thừa nhận và áp dụng một cách rộng rãi, lặp đi lặp lại một thời gian dài trong một lĩnh vực dân sự cụ thể nên độ thuyết phục cũng như chính xác sẽ cao hơn, và phạm vi điều chỉnh của nó cũng rộng hơn so với áp dụng tương tự pháp luật. Còn việc áp dụng tương tự pháp luật chỉ là những quy phạm pháp luật đang có hiệu lực đối với những quan hệ tương tự như quan hệ cần xử lí để điều chỉnh quan hệ cần xử lý đó cho nên việc điều chỉnh các vụ việc chỉ ở mức tương đối.

Với những tư vấn về câu hỏi Tại sao trong luật dân sự hiện nay thì việc áp dụng tương tự pháp luật lại xếp sau việc áp dụng tập quán ?, Công ty Luật LVN mong rằng đã có thể giải đáp được nhu cầu của quý khách, nếu quý khách vẫn còn chưa rõ hoặc có thông tin mới với trường hợp trên, quý khách có thể liên hệ Bộ phận Tư vấn pháp luật Miễn phí số: 1900.0191 để được Luật sư hỗ trợ ngay lập tức.