Về hòa giải trong Tố tụng dân sự: Có được đình chỉ giải quyết vụ án khi chính quyền địa phương đề nghị rút lại biên bản hoà giải không thành hay không?

Về hòa giải trong Tố tụng dân sự: Có được đình chỉ giải quyết vụ án khi chính quyền địa phương đề nghị rút lại biên bản hoà giải không thành hay không?

Theo Điều 136 Luật đất đai năm 2003 thì các vụ án tranh chấp đất đai (nếu thuộc thẩm quyền của Toà án) trước khi khởi kiện phải được hoà giải ở cơ sở. Nếu hoà giải không thành hoặc không hoà giải được ở địa phương và đương sự có đơn khởi kiện thì Toà án mới xem xét giải quyết vụ án. Tuy nhiên chính quyền địa phương đã hoà giải rồi lại xin rút lại biên bản hoà giải thì Toà án xử lý như thế nào? Trên thực tế có trường hợp chính quyền địa phương đã hoà giải không thành, đương sự khởi kiện ra Toà án và Toà án đã thụ lý vụ án, nhưng sau đó Toà án lại đình chỉ giải quyết vụ án là sai, ảnh hưởng đến quyền lợi của đương sự.

Ví dụ: Vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Duy Tân với bị đơn là ông Nguyễn Văn Ngọ ở tỉnh H có nội dung như sau: ông Tân có đơn khởi kiện yêu cầu ông Ngọ phải trả lại 379 m² đất (Uỷ ban nhân dân xã Hoà Bình đã hoà giải không thành). Toà án nhân dân huyện T, thành phố H đã thụ lý vụ án và xem xét giải quyết. Sau đó Uỷ ban nhân dân xã H lại ban hành công văn đề nghị thu hồi biên bản hoà giải không thành vì lý do: đồng chí Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã chưa phân công đồng chí Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã chủ trì phiên hoà giải mà đồng chí Phó Chủ tịch chủ trì phiên hoà giải là sai.

Tại Quyết định số 02/2010/QĐST-DS ngày 02/7/2010, Toà án nhân dân huyện T đình chỉ giải quyết vụ án. Ông Tân kháng cáo. Tại Quyết định số 201/2010/QĐPT ngày 16/11/2010 Toà án nhân dân thành phố H cũng đình chỉ giải quyết vụ án. Tại Quyết định giám đốc thẩm số 819/2011/DS-GĐT ngày 25/10/2011 Toà Dân sự TAND tối cao đã chấp nhận Quyết định kháng nghị của Chánh án Toà án nhân dân tối cao với nhận định: Uỷ ban nhân dân xã H chỉ mới có đề nghị thu hồi biên bản hoà giải không thành, nên Toà án cấp sơ thẩm cho rằng nguyên đơn chưa đủ điều kiện khởi kiện là không đúng quy định của pháp luật. Toà án cấp sơ thẩm đình chỉ giải quyết vụ án là sai. Toà án cấp phúc thẩm cho rằng Toà án cấp sơ thẩm đình chỉ giải quyết là có căn cứ cũng là không đúng pháp luật.