Thuế quan (Custom duty) là gì

Custom duty là gì

Custom duty là một thuật ngữ tiếng Anh có nghĩa là thuế quan trong tiếng Việt. Đó là một khoản phí được áp đặt lên hàng hóa hoặc sản phẩm khi chúng vượt qua biên giới quốc gia hoặc được nhập khẩu vào một quốc gia.

Thuế quan thường được sử dụng để bảo vệ nền kinh tế nội địa của một quốc gia và tạo ra lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm nội địa.

Các loại thuế quan hiện nay

Có nhiều cách để phân loại thuế quan. Một cách phân loại là dựa trên đối tượng đánh thuế, thuế quan bao gồm: thuế quan xuất khẩu, thuế quan nhập khẩu và thuế quan quá cản. Thuế quan xuất khẩu là thuế đánh vào hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài, thuế quan nhập khẩu là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào nước ta, và thuế quan quá cảnh là thuế đánh vào hàng hóa đi qua lãnh thổ của nước ta mà không lưu lại.

Một cách phân loại khác là dựa trên phương pháp tính thuế, thuế quan bao gồm: thuế quan tính theo giá trị, thuế quan tính theo số lượng, và thuế quan kết hợp. Thuế quan tính theo giá trị là thuế tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của giá trị hàng hóa, thuế quan tính theo số lượng là thuế tính dựa trên số lượng hoặc khối lượng của hàng hóa, và thuế quan kết hợp là thuế áp dụng cả hai phương pháp trên.

Thuế quan của Việt Nam được tính như thế nào

Thuế quan của Việt Nam là một loại thuế trực thu, được áp đặt lên hàng hóa hoặc sản phẩm khi chúng được nhập khẩu vào Việt Nam. Thuế quan của Việt Nam được quy định bởi Quốc hội Việt Nam hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đặt ra bằng luật và pháp lệnh, và được thu bởi Tổng cục Thuế Việt Nam và Tổng cục Hải quan Việt Nam.

Thuế quan của Việt Nam cũng phụ thuộc vào các cam kết về tự do hóa thương mại trong các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên, như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) hay Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA). Theo cam kết của Việt Nam trong WTO, thuế suất bình quân sẽ giảm 23%.

Những khó khăn khi áp dụng thuế quan

Có một số khó khăn khi áp dụng thuế quan. Một số khó khăn có thể kể đến như sau:

• Việc áp dụng thuế quan có thể gây ra sự biến động của giá cả hàng hóa, ảnh hưởng đến nhu cầu và cung ứng trên thị trường.
• Việc áp dụng thuế quan có thể gây ra sự mất cân bằng trong cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, làm suy yếu năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước.
• Việc áp dụng thuế quan có thể gây ra sự phản ứng của các nước đối tác thương mại, dẫn đến các cuộc chiến tranh thương mại hoặc các biện pháp trả đũa.
• Việc áp dụng thuế quan có thể gây ra sự phức tạp trong việc quản lý thuế, đặc biệt là đối với các hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới.
• Việc áp dụng thuế quan có thể gây ra sự trốn thuế hoặc không thực hiện các nghĩa vụ thuế của các cá nhân, tổ chức kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Lợi ích của việc giảm thuế quan

Việc giảm thuế quan có nhiều lợi ích cho nền kinh tế và xã hội. Một số lợi ích có thể kể đến như sau:

• Giảm giá thành hàng hóa nhập khẩu, tăng sức mua của người tiêu dùng và doanh nghiệp.
• Kích thích xuất khẩu, cải thiện cán cân thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài.
• Thúc đẩy sự cạnh tranh, nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất của các doanh nghiệp trong nước.
• Tăng thu nhập cho người lao động và ngân sách nhà nước.
• Hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch COVID-19.

Một số thỏa thuận thương mại liên quan đến thuế quan

Một số loại thỏa thuận có thể kể đến như sau:

• Hiệp ước chung về thuế quan và mậu dịch (GATT): là một hiệp ước được ký kết vào năm 1947, có hiệu lực từ năm 1948 nhằm điều hòa chính sách thuế quan giữa các nước ký kết. Theo GATT, các quốc gia thành viên họp định kỳ để đàm phán các thỏa thuận nhằm giảm hạn ngạch, thuế quan và các hạn chế khác đối với thương mại quốc tế.
• Liên minh thuế quan (Custom Union): là một thỏa thuận hợp tác giữa các nước, nhằm mục đích xóa bỏ những rào cản thương mại và hạ thấp hoặc xóa bỏ thuế quan. Các nước thành viên của liên minh thuế quan không chỉ loại bỏ thuế quan trong quan hệ thương mại nội bộ, mà còn thiết lập một biểu thuế quan chung của các nước thành viên đối với phần còn lại của thế giới.
• Liên minh hải quan (Custom Territory): là liên kết kinh tế trong đó các nước thành viên thỏa thuận loại bỏ thuế quan trong quan hệ thương mại nội bộ, đồng thời thiết lập một biểu thuế quan chung của các nước thành viên đối với phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, khác với liên minh thuế quan, liên minh hải quan còn cho phép sự tự do di chuyển của người lao động và vốn giữa các nước thành viên.

Việt Nam đã ký kết những loại thỏa thuận thuế quan nào

Việt Nam đã ký kết nhiều loại thỏa thuận thương mại liên quan đến thuế quan, trong đó có thể kể đến như sau:

• Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á – Âu (EAEU): được ký kết vào năm 2015, bao gồm các nước Liên bang Nga, Cộng hòa Belarus, Cộng hòa Kazakhstan, Cộng hòa Armenia và Cộng hòa Kyrgyzstan. Theo hiệp định này, Việt Nam cam kết loại bỏ thuế quan đối với 75% dòng thuế theo lộ trình 10 năm, 10% dòng thuế theo lộ trình 14 năm; trong khi các nước EAEU cam kết loại bỏ thuế quan hoàn toàn với 100% dòng thuế ngay khi hiệp định có hiệu lực.
• Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP): được ký kết vào năm 2016, bao gồm 12 nước thành viên là Hoa Kỳ, Canada, Mexico, Peru, Chile, New Zealand, Australia, Nhật Bản, Singapore, Brunei, Malaysia và Việt Nam. Theo hiệp định này, Việt Nam cam kết loại bỏ thuế quan đối với hầu hết các mặt hàng xuất khẩu sang các nước thành viên TPP trong vòng 10 năm; trong khi các nước thành viên TPP cũng cam kết loại bỏ thuế quan đối với hầu hết các mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam trong vòng 10 – 15 năm.
• Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Hồng Kông (AHKFTA): được ký kết vào năm 2019. Theo hiệp định này, Việt Nam cam kết loại bỏ thuế quan đối với 75% dòng thuế theo lộ trình 10 năm; trong khi Hồng Kông cam kết loại bỏ thuế quan hoàn toàn với 100% dòng thuế ngay khi hiệp định có hiệu lực.